انقلاب

و کودکان بی سرپرست!

مقدمه

انقلاب اسلامی ایران ابعاد و گوناگونی را به لحاظ حقوقی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و غیره داراست که هریک از اهمیت خاصی بهره مند می باشند؛ در این پایه و در راستای آموزش و اطلاع رسانی هرچه بهتر نکات حقوقی و به مناسبت دهه فجر پیروزی انقلاب اسلامی، بخش حقوق سایت تبیان با عنایت به سیر ارایه مطالعات حقوقی که تاکنون پیرامون حقوق کودک که تاکنون مقالاتی با عناوین ... را تقدیم شما نموده است، مروری بر تاثیرات انقلاب اسلامی به حقوق کودک که با تصویب قوانین گوناگون صورت گرفته لازم است. قوانین همچون حمایت از کودکان و نوجوانان، قانون تأمین زنان و کودکان بی سرپرست، قانون اجازه الحاقی دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون حقوق کودک، قانون تصویب کنوانسیون ممنوعیت و اقدام فوری برای محو بدترین اشکال کار کودک و ...

هرچند قوانین قبل از انقلاب نیز به حقوق کودکان و نوجوانان بی سرپرست پرداخته بودند، این موضوع پس از انقلاب اسلامی ایران با جدّیت بیشتری صورت گرفته است.

لایحه ها و قوانین پس از انقلاب در مورد کودکان بی سرپرست

پس از انقلاب اسلامی برای حمایت از کودکان بی سرپرست تاکنون قوانین متعددی را شاهده بوده ایم؛ قانون 1/8/62 با عنوان قانون تأمین زنان و کودکان بی سرپرست اولین قانون انقلاب اسلامی ایران برای حمایت از این قشر به شمار می رود، حدود 9 سال پس از آن عیناً قانونی با همین عنوان در تاریخ 24/8/71 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده و حمایت انقلاب اسلامی از این موضوع به اثبات رسانید؛ هم اکنون نیز لایحه ای البته با عنوان لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان سرپرست به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است که به دلیل سؤالی که شورای نگهبان درخصوص آن از مجلس کرده است و هنوز پاسخ گویی مجلس را در این باره محقق نکرده است، در هاله ای از ابهام است.

لایحه تازه حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست.

این لایحه که دارای 38 ماده است نکات متعددی دارد که به برخی در آنها اشاره می نمائیم؛

یکم- به موجب لایحه جدید مقصود از سرپرستی کودکان و نوجوانان فاقد سرپرست بیان شده و آن عبارت است از تأمین نیازهای مادی و معنوی کودکان و نوجوانان

سؤالاتی که در اینجا مطرح می شود این است که آیا مقصود از این قانون صرفاً تأمین نیازهای کودکان باشد یا حداقل هدف تأمین نیازهای معنوی سرپرستان را نیز مد نظر قرار دهد.

دوم- به موجب لایحه جدید امور راجع به سرپرستی کودکان و نوجوانان بی سرپرست، با سازمان بهزیستی کشور است.

سوم- حتی خارجیان مقیم ایران نیز براساس لایحه جدید می توانند سرپرستی کودکان و نوجوانان ایرانی را بر عهده گیرند!

البته به موجب این مقرره شرط دریافت کودک بی سرپرست توسط یک خارجی حکم دادگاه صالح و فقدان متقاضی ایرانی برای سرپرستی آن طفل است.

چهارم- به موجب لایحه تازه حقوق و تکالیف سرپرست و کودک یا نوجوان تحت سرپرستی از لحاظ نگهداری، تربیت، نفقه و احترام نظیر حقوق و تکالیف پدر و مادر و اولاد است.

نتیجه

هرچند قوانین قبل از انقلاب نیز به حقوق کودکان و نوجوانان بی سرپرست پرداخته بودند، این موضوع پس از انقلاب اسلامی ایران با جدّیت بیشتری صورت گرفته است لکن بررسی دقیق و موشکافانه هریک از این تلاش ها اولاً به لحاظ و مطابقت آن با شریعت اسلام و فقه شیعه که به موجب اصل 14 قانون اساسی مذهب رسمی ایران است. ثانیاً به لحاظ آثار و نتایج باید به دقت مورد ملاحظه و مطالعه قرار گیرد.

منابع و ماخذ

1- منشور سازمان كنفرانس اسلامی OIC

2- صورت مشروح مذاكرات مجلس برسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.

3- بیانیه قاهره درخصوص حقوق بشر در اسلام (مصوب نوزدهمین نشست وزرای خارجه کنفرانس اسلامی) و قطعنامه شماره p – 19/49-1990)

4- بیانیه حقوق و مراقبت از کودک در اسلام (مصوب هفتمین کنفرانس سران اسلامی به موجب قطعنامه شماره c-7/16-1994)

5-كنوانسیون حقوق کودک سازمان ملل متحد در سال 1989 .

6-سازمان كنفرانس اسلامی ، فرزاد ممدوحی.

7- رسایل فقهی علامه جعفری ( مقاله مقایسه اعلامیه حقوق بشر اسلام و غرب )

8- بررسی خلائ های قانونی حقوق كودك .طوبی شاكری گلپایگانی.

9 - بیانیه داکا درخصوص حقوق بشر در اسلام (مصوب چهاردهمین نشست وزرای خارجه کنفرانس اسلامی در دسامبر 1983)

10- حقوق بشر ، آیت الله جوادی آملی .

تنظیم برای تبیان: عطاالله باباپور